W marcu obchodzimy 25. rocznicę powstania diecezji sosnowieckiej. Jakie były jej początki i losy oraz co udało się w tym czasie dokonać? Zachęcamy do lektury.
Diecezja sosnowiecka została powołana przez Jana Pawła II 25 marca 1992 roku. Na stolicę nowo utworzonej diecezji ojciec święty wybrał Sosnowiec, a na katedrę kościół pw. Wniebowzięcia NMP, mieszczący się przy ulicy Kościelnej.
Pierwszym biskupem ordynariuszem diecezji sosnowieckiej został ks. bp Adam Śmigielski. Biskupami pomocniczymi zostali z kolei ks. Tadeusz Pieronek i ks. bp Piotr Skucha. Patronami biskupstwa zostali św. Brat Albert Chmielowski i św. Rafał Kalinowski.
Konsekracja pierwszego sosnowieckiego biskupa odbyła się 30 maja 1992 roku. Do czasu konsekracji i uroczystego ingresu zarząd nad nowo powstałą diecezją sprawował jako tymczasowy administrator metropolita częstochowski abp Stanisław Nowak. Biskupowi nominatowi sakry biskupiej udzielił prymas Polski kard. Józef Glemp.
W skład diecezji sosnowieckiej weszły miasta i znajdujące się na ich terenach dekanaty z dotychczasowej diecezji częstochowskiej (Będzin, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Łazy, Sączów, Sosnowiec, Siewierz), diecezji kieleckiej (Olkusz, Pilica, Sułoszowa) oraz archidiecezji krakowskiej (Jaworzno).
Z dniem powołania nowej diecezji, na jej terenie znajdowały się 152 parafie (97 z diecezji częstochowskiej, 44 z diecezji kieleckiej i 11 z archidiecezji krakowskiej). Do 2010 roku liczba parafii wzrosła do 162.
Po kanonicznym objęciu diecezji pierwszy biskup sosnowiecki Adam Śmigielski rozpoczął organizację najważniejszych instytucji pomocniczych. W czerwcu 1992 roku powołał kurię diecezjalną, której głównym zadaniem jest „reprezentowanie Kościoła sosnowieckiego w sprawach duszpasterskich, sądowniczych i administracyjnych”. Od początku istnienia siedzibą kurii jest budynek przy ul. Wawel 19 w Sosnowcu, pełniący wcześniej funkcję pomieszczeń katechetycznych parafii św. Barbary.
W wielu wywiadach dotyczących działalności sosnowieckiej diecezji biskup Adam Śmigielski wymieniał trzy priorytety swojej posługi duszpasterskiej. Były to: duszpasterstwo młodzieży, Caritas diecezjalna oraz seminarium duchowne. Realizując pierwsze z tych zadań, biskup powołał do życia osobny referat młodzieżowy w kurii. Wyznaczył też odpowiedzialnych za to kapłanów. Wśród różnych inicjatyw podejmowanych w tym obszarze wymienić można m.in. organizację spotkań młodzieży oraz utworzenie w Sosnowcu Centrum Edukacji Młodzieży „Kana”.
11 czerwca 1992 roku ks. bp Adam Śmigielski powołał Caritas Diecezji Sosnowieckiej z siedzibą przy ul. Wawel 19 w Sosnowcu. Zaczynająca praktycznie od zera instytucja posiada i prowadzi domy dla bezdomnych, noclegownie, kilka jadalni i stołówek, świetlice dla dzieci, stację opieki medycznej w Sosnowcu, gabinety rehabilitacji, wypożyczalnię sprzętu rehabilitacyjnego, a także Punkt Porad Socjalnych i Wsparcia dla Osób Bezdomnych i Wykluczonych.
Kolejną instytucją utworzoną dzięki staraniom pierwszego sosnowieckiego biskupa było seminarium duchowne. Dekret o erygowaniu Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie przy ulicy Bernardyńskiej 3 wydano 4 czerwca 1992 roku. Kilka tygodni później powołano także Sąd Biskupi.
Po reformie administracyjnej w Polsce od 1 stycznia 1999 roku terytorium diecezji sosnowieckiej weszło w skład województwa śląskiego i małopolskiego. Powierzchniowo diecezja sosnowiecka zajmuje około 2000 km kwadratowych, a jej maksymalna rozciągłość z zachodu na wschód wynosi ok. 70 km, z północy na południe ok. 45 km. W granicach diecezji znajduje się 12 miast, w tym 3 duże aglomeracje liczące ok. 100 tys. mieszkańców (Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza i Jaworzno) oraz 15 gmin wiejskich.
Do ważniejszych wydarzeń w historii sosnowieckiej diecezji należą m.in. prace I Synodu Diecezji Sosnowieckiej, który rozpoczął się 24 marca 2001 roku i trwał do 11 grudnia 2004 roku. Do najważniejszych dat należy zaliczyć również datę wizyty Jana Pawła II, która miała miejsce 14 czerwca 1999 roku. Spotkanie to było jednym z przystanków siódmej pielgrzymki ojca świętego do ojczyzny i zgromadziło na sosnowieckim Placu Papieskim blisko 400 tysięcy wiernych. Na pamiątkę tego wydarzenia, w miejscu, w którym odbyła się papieska celebra, odsłonięto krzyż i pomnik Jana Pawła II.
W historię diecezji sosnowieckiej od 1995 roku wpisuje się także Ogólnopolski Festiwal Kolęd i Pastorałek w Będzinie. Jest to największy tego typu festiwal w Polsce.
Po śmierci bp. Adama Śmigielskiego 7 października 2008 roku, nowym biskupem sosnowieckim został ks. prał. Grzegorz Kaszak. Nominacja ta została ogłoszona 4 lutego 2009 roku. Ingres do sosnowieckiej katedry i przyjęcie święceń biskupich odbyło się odbyło się 28 marca.
25 lat diecezji sosnowieckiej to także przykre chwile. Jedną z takich był niewątpliwie pożar katedry, który wybuchł w nocy z 28 na 29 października 2014 roku. Spłonął m.in. cały dach z sygnaturą. Z sufitu odpadły żyrandole, które uszkodziły posadzkę oraz zalany został główny ołtarz i organy. Zniszczeniu uległy także cenne polichromie Włodzimierza Tetmajera i Henryka Uziembły. – Była to dla wszystkich bardzo smutna i bolesna noc – wspomina ks. Jan Gaik, proboszcz sosnowieckiej katedry.
Szybko okazało się, że straty idą w miliony. Na szczęście znaleźli się ludzie oraz instytucje, które zaoferowały swoją pomoc. Dziś świątynia odzyskuje swój dawny blask.
Bibliografia: WikiZagłębie, mat. diecezji sosnowieckiej
