„Chcieliśmy być wolni i wolność sobie zawdzięczać” – słowa Jana Stanisława Jankowskiego, Delegata Rządu na Kraj zawierają w sobie najważniejsze pragnienie tych, którzy 1 sierpnia 1944 roku stanęli w stolicy do walki z niemieckim okupantem. W tym roku obchodzimy 74. rocznicę tych wydarzeń, również miasta Zagłębia uczczą pamięć powstańców.
Wystąpienie zbrojne, które rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17, było największą akcją zbrojną przeciwko niemieckiemu okupantowi. Siły AK w Okręgu Warszawskim liczyły ok. 45 tys. żołnierzy.
Oprócz nich do powstania przyłączyło się ok. 2,5 tys. żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, Korpusu Bezpieczeństwa, Polskiej Armii Ludowej oraz Armii Ludowej. Walczący pochodzili z niemal wszystkich regionów Polski. Powstańcy byli słabo uzbrojeni. Stanęli do starcia z wyszkolonymi i doskonale wyposażonymi formacjami niemieckimi, liczącymi ok. 25 tys. ludzi. Hitlerowcy mieli wsparcie artylerii, pancerniaków i lotnictwa.
63 dni heroicznej walki o niepodległość Polski zakończyły się kapitulacją 2 października. W czasie działań zbrojnych zginęło ponad 18 tys. powstańców i 180 tys. cywilów. AK-owcy trafili do obozów jenieckich.
Zryw, który w zamyśle powstańców miał dać wolność Warszawie, miał być również przykładem dla reszty Polski i otworzyć drogę do wyzwolenia. Klęska powstania pogrzebała polskie nadzieje na ustanowienie powojennego ładu w kraju bez dominującej roli ZSRR. Niepodległościowe dążenia ostatecznie zostały przekreślone przez postanowienia międzynarodowej konferencji w Jałcie, na mocy których kraj przeszedł w strefę wpływów Stalina.
W 74. rocznicę tych wydarzeń w całej Polsce obchodzone będą uroczystości upamiętniające powstańców, również w miastach Zagłębia.
W Dąbrowie Górniczej na terenie Fabryki Pełnej Życia uroczystości rozpoczną się o godzinie 16:00. W programie m.in., warsztaty artystyczne przygotowanie przez Młodzieżowy Ośrodek Pracy Twórczej, musztra harcerska jednostki, gry i zabawy, piosenka harcerska w wykonaniu Hufiec ZHP Dąbrowa Górnicza, a także wystawa plenerowa „Powstanie Warszawskie”, przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej, złożona z wielu, często unikatowych, fotografii opatrzonych rysem historycznym. O godzinie 17:00, czyli w godzinę wybuchu powstania, w całym mieście rozlegną się syreny.
Również w Sosnowu odbędą się uroczystości rocznicowe. 1 sierpnia w całym mieście o godzinie 17:00 zawyją syreny. Przy Pomniku Kobiet Walczących w szeregach Armii Krajowej na Placu Inki – przy kościele św. Tomasza Apostoła, zebrani uczczą pamięć powstańców minutą ciszy.
Następnie zostanie umocowana tabliczka z kodem QR na tablicy pamiątkowej, która promuje edukacyjną grę turystyczną „Miejsca pamięci Armii Krajowej w Sosnowcu”. Grę opracowuje dr. hab. Marek Cieciura we współpracy z Oddziałem Śląskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Sosnowiec. To pierwsza z 18 tabliczek zaplanowanych do wykorzystania podczas „Patriotycznej gry komunikacyjnej”.
– Celem gry jest zapoznanie jej uczestników z historią Armii Krajowej z równoczesnym zwiedzaniem miejsc pamięci w mieście, rozbudzanie patriotyzmu lokalnego, udział w wychowaniu obywatelskim i patriotycznym m.in. dzieci i młodzieży, krzewienie szacunku do tradycji, sięganie do historii i wartości ideowych Armii Krajowej oraz Polskiego Państwa Podziemnego, inicjowanie i udział w upamiętnieniu miejsc i osób związanych z Armią Krajową, Polskim Państwem Podziemnym oraz ważnymi historycznymi wydarzeniami – mówi Rafał Łysy, rzecznik Urzędu Miasta w Sosnowcu.
