Adam Piwowar to postać bardzo ważna dla mieszkańców Dąbrowy Górniczej i całego Zagłębia Dąbrowskiego. To przecież on odkrył wiele złóż węgla kamiennego.

Adam Piwowar urodził się 29 października 1874 roku w Dąbrowie Górniczej. Pochodził z rodziny rzemieślniczej – jego ojciec posiadał własny zakład stolarski i młyn parowy.

Po ukończeniu szkoły powszechnej, chodził do prywatnego gimnazjum w Miechowie, a w 1896 roku ukończył Szkołę Górniczą w Dąbrowie Górniczej. Potem wyjechał do Niemiec, gdzie zamierzał studiować mechanikę. Plany te jednak szybko porzucił i przeniósł się na mineralogię i geologię.

Na jednej z wycieczek w Alpach poznał profesora geologii Alberta Heimema i pod jego ogromnym wpływem w 1897 roku przeprowadził się do Szwajcarii, gdzie na Uniwersytecie w Zurychu zaczął studiować geologię. Tam też w 1902 roku uzyskał tytuł doktora.

Adam Piwowar – fot. Muzeum Sztygarka w Dąbrowie Górniczej

Adam Piwowar jako student należał do Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich. Śledziły go władze carskie, a w 1903, po powrocie do kraju, został aresztowany i uwięziony w Piotrkowie, a potem na Pawiaku. Później zesłano go na trzy lata do Archangielska. Pracował w Archangielskim Muzeum Polarnym, przygotowując katalog muzealnych zbiorów przyrodniczych. Jednocześnie studiował zagadnienia polarne, co zaowocowało pomysłem zorganizowania wyprawy na Nową Ziemię.

Wyprawa trwała trzy miesiące i była bardzo ciężka. Adam Piwowar odkrył na niej złoża węgla kamiennego i rud metali, a także wielkie jezioro zasilane wodami topniejących lodowców, które nazwał jeziorem Ekstama.

Po amnestii w 1905 roku postanowił wrócić do kraju. W trakcie starć żandarmów z zesłańcami został ciężko ranny w głowę i trafił do szpitala. Po odzyskaniu zdrowia opuścił Archangielsk i ponownie trafił do Dąbrowy Górniczej, gdzie osiadł na stałe.

Adam Piwowar – fot. Muzeum Sztygarka w Dąbrowie Górniczej

W swoim rodzinnym mieście Adam Piwowar prowadził m.in. badania geologiczne Zagłębia Dąbrowskiego oraz zarządzał kamieniołomami w Ząbkowicach. Jego prace przyczyniły się do odkrycia pokładów węgla kamiennego w Psarach oraz rud żelaza, ołowiu i cynku w północnej części naszego regionu. Zgromadził też duży zbiór minerałów.

W 1912 roku zapoczątkował działalność Krajoznawczego Muzeum im. Zygmunta Glogera w Dąbrowie Górniczej. Później wstąpił do Związku Strzeleckiego, został żołnierzem Legionów Polskich i komisarzem Rządu Narodowego na Zagłębie Dąbrowskie.

Adam Piwowar był nie tylko geologiem, odkrywcą i nauczycielem. Interesował się także polityką i nie był mu obojętny los swojego miasta. 11 września 1917 roku po raz pierwszy został prezydentem Dąbrowy Górniczej. Funkcję tę do 17 maja 1923 roku pełnił w sumie trzykrotnie. W tym czasie reaktywowano m.in. Szkołę Górniczą i gimnazjum męskie.

Od 1919 roku do końca życia wykładał geologię i mineralogię w Państwowej Szkole Górniczej i Hutniczej im. Stanisława Staszica. Cieszył się uznaniem jako pedagog, uczestniczył też w życiu społecznym, m.in. przewodniczył lokalnemu oddziałowi Ligi Praw Człowieka i Obywatela (1935–1936) oraz wspierał długotrwałe strajki górników Mortimera i Klimontowa w 1933. Był także członkiem Polskiego Towarzystwa Geologicznego w Krakowie, Polskiej Akademii Umiejętności, Polskiego Towarzystwa Przyrodniczego i innych.

Adam Piwowar – fot. Muzeum Sztygarka w Dąbrowie Górniczej

Za swój wkład w życie i rozwój Zagłębia Dąbrowskiego został odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości oraz Orderem Polonia Restituta. W 1923 roku przyznano mu tytuł honorowego mieszkańca Dąbrowy Górniczej.

Adam Piwowar zmarł 1 lutego 1939 roku w domu rodzinnym przy ulicy Kołłątaja. Spoczywa na cmentarzu przy ul. Starocmentarnej.

Mieszkańcy dębowego miasta cały czas pamiętają o swoim pierwszym prezydencie. Adam Piwowar jest patronem Szkoły Podstawowej nr 13 w Dąbrowie Górniczej.

Bibliografia: WikiZagłębie, Muzeum Miejskie „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej