W styczniu ubiegłego roku w Dąbrowie Górniczej ruszył pilotażowy program badania jakości powietrza. Rok prowadzenia monitoringu, przez 24 godziny na dobę, wskazuje, że największe zanieczyszczenie powietrza jest w dzielnicach Strzemieszyce, Gołonogu i Łośniu.
Program ochrony powietrza województwa śląskiego pokazał, że głównym problemem są pyły zawieszone, których źródłem jest niska emisja. W Dąbrowie Górniczej w styczniu ubiegłego roku powstało 20 punktów pomiarowych, a ściślej węzłów sieci monitoringu powietrza, które przez 24 godziny na dobę zbierają dane, które na bieżąco są aktualizowane i udostępniane w dedykowanej zakładce na miejskiej stronie internetowej.
Powietrze badane jest m.in. w śródmieściu, w Strzemieszycach, Ząbkowicach, Trzebiesławicach, Ujejscu, Błędowie, w rejonach rekreacyjnych i przy granicy z Będzinem i Sosnowcem.
Rok prowadzenia monitoringu przez firmę Atmoterm pokazał, że we wszystkich 20 lokalizacjach badania wykazały przestrzenne i czasowe różnice stężeń. Ich zmienność w czasie pozwoliła na zidentyfikowanie okresów, w których przez dłuższy czas utrzymywały się wysokie stężenia pyłu PM10.
– Jak wynika z raportu firmy Atmoterm, w analizowanym okresie, czyli od 10 stycznia 2017 do 14 stycznia 2018, najwięcej dni z przekroczeniami stężenia dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 wystąpiło w lokalizacjach: ul. Główna, ul. Strzemieszycka, ul. Idzikowskiego, ul. Żołnierska, ul. Gołonoska i ul. Fabryczna. Najwięcej dni z przekroczeniami w sezonie grzewczym zanotowano w następujących lokalizacjach: ul. Główna (25 dni), ul. Gołonoska (18 dni). Z kolei pojedyncze dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego PM10 w sezonie poza grzewczym zanotowano w punktach przy ulicach: Strzemieszyckiej, Chemicznej, Żołnierskiej, Czapińskiego, Fabrycznej, Robotniczej i Idzikowskiego – informuje Bartosz Matylewicz, rzecznik UM Dąbrowa Górnicza.
Tylko w dwóch lokalizacjach zanotowano stężenia dobowe przekraczające 300 µg/m3, czyli ustawowy poziom alarmowania. Były to rejony ul. Tysiąclecia i ul. Granicznej, czyli obszar, w którym dominuje funkcja mieszkaniowa i usługowa.
Oba położone są w dolinie, a gorsza jakość powietrza w sezonie grzewczym może być związana z występowaniem indywidualnych źródeł niskiej emisji oraz gorszymi warunkami przewietrzania. Poza sezonem grzewczym, jakość powietrza w obu lokalizacjach poprawia się. Przekroczenia poziomów stężeń informowania i alarmowych, określonych dla pyłu PM10 wystąpiły tylko w sezonie grzewczym.
– Potwierdzeniem zróżnicowania jakości powietrza w różnych częściach miasta może być fakt, że przekroczenia stężenia informowania wystąpiły w 12 na 20 lokalizacji detektorów. Najwięcej przypadków przekroczeń tego poziomu wystąpiło w rejonie ul. Głównej (8 dni) i Strzemieszyckiej (7 dni) oraz przy ul. Granicznej (6 dni) i ul. Tysiąclecia (6 dni). Stężenia powyżej 200 µg/m3 zanotowano też przez 2 dni przy ul. Mieszka I oraz po jednym dniu w rejonie ulic: Ratanice, Chemicznej, Robotniczej, Łęknice, Piłsudskiego, Sportowej i Fabrycznej – dodaje rzecznik.
Analiza zebranych danych wykazała zmienność stężeń w różnych porach dnia, co potwierdza tezę o socjalno-bytowym źródle emisji. Świadczy o tym wzrost stężeń w godzinach wieczornych i nocnych co bezpośrednio pokrywa się z profilem aktywności mieszkańców i wskazuje na znaczący wpływ pyłów pochodzących z niskiej emisji.
Na podstawie rocznych badań udało się też ustalić średnie stężenia pyłów zawieszonych PM10 i PM 2,5. W przypadku tego pierwszego średnie stężenia w 20 lokalizacjach kształtowały się na poziomie od 29 µg/m3 do 57 µg/m3 średnia dla całego miasta 44 µg/m3. Jeśli zaś chodzi o PM 2,5 to średnie stężenie wynosiły odpowiednio od 17 µg/m3 do 37 µg/m3, a średnia dla całego miasta wyniosła 30 µg/m3.
Osobna część rocznego raportu poświęcona jest tzw. „epizodom wysokich stężeń”, czyli wysokim stężeniom utrzymującym się przynajmniej przez dwa dni i przekraczającym w co najmniej trzech punktach pomiarowych 150 procent dopuszczalnego poziomu dobowego dla PM10, czyli 75 μg/m3.
– W analizowanym okresie w Dąbrowie Górniczej miało miejsce 16 takich epizodów. Wystąpiły one głównie przy wschodnich kierunkach wiatru, małej prędkości wiatru oraz wysokim ciśnieniu atmosferycznym z tendencją spadkową. Podczas 74 procent czasu trwania epizodów wysokich stężeń prędkość wiatru wynosiła poniżej 1 m/s, a 95 procent czasu epizodów było związane z wiatrami o prędkości mniejszej niż 1,6 m/s. Prawie 80 procent czasu występowania epizodów wysokich stężeń jest związane z wilgotnością względną powietrza przekraczającą 90 procent. Większość epizodów wysokich stężeń związana była z niską temperaturą powietrza. 75,5 procent czasu trwania epizodów przypada na temperatury ujemne, 21 procent czasu trwania epizodów przypada na temperatury w zakresie od 0°C do 10°C, a tylko 3,5 procent czasu na temperatury przekraczające 10°C – informuje dąbrowski magistrat.
Badania stanu jakości powietrza w dębowym mieście finansowane są przez miasto. Pełny raport dostępny jest na stronie internetowej miasta.
W Polsce normy dla pyłów drobnych PM10 są ustalone na trzech poziomach:
poziom dopuszczalny 50 µg/m3 (dobowy)
poziom informowania 200 µg/m3 (dobowy)
poziom alarmowy 300 µg/m3 (dobowy)
Poziom dopuszczalny – 50 µg/m3, mówi o tym, że jakość powietrza nie jest dobra, ale nie wywołuje ciężkich skutków dla ludzkiego zdrowia.
Poziom informowania – 200 µg/m3, oznacza, że jest źle i trzeba ograniczyć aktywności na powietrzu, bo norma przekroczona jest czterokrotnie.
Poziom alarmowy – 300 µg/m3, oznacza, że jest bardzo źle, norma przekroczona jest sześciokrotnie i należy bezwzględnie ograniczyć przebywanie na powietrzu, a najlepiej zostać w domu, szczególnie osoby chore.
Unia Europejska dla pyłów drobnych PM10 i PM2,5 ustaliła jedynie poziom dopuszczalny, odpowiednio dla PM10 – 50 µg/m3 (dobowy) i 40 µg/m3 (średni-roczny), a dla pyłu PM2,5 – 25 µg/m3 (średni-roczny). Ani w prawie wspólnotowym, ani w prawie polskim nie ustanowiono normy dobowej dla PM2,5.
