Każde miasto Zagłębia Dąbrowskiego przywiązuje szczególną wagę do swojej historii i tradycji. W tym tygodniu postanowiliśmy sprawdzić, jak w miastach naszego regionu prezentują się poszczególne herby i flagi.

SOSNOWIEC

Herb i flaga Sosnowca - fot. Arch. TZ
Herb i flaga Sosnowca – fot. Arch. TZ

Herb miasta został ustalony w 1904 roku. Autorem projektu jest inż. Stefan Antonowicz Byszewski. Herb nawiązuje do nadgranicznego położenia miasta oraz jego górniczego i robotniczego charakteru.

Tarcza herbowa przecięta jest ukośnie na dwie części – w górnym polu, na białym tle znajduje się graficzne przedstawienie połączenia Białej i Czarnej Przemszy przy granicy trzech państw – Rosji, Austrii i Prus (Trójkąt Trzech Cesarzy). W dolnym polu widnieje przekrój geologiczny uskoku tektonicznego przez trzy pokłady węgla o barwach żółto-czarnych.

Obie części herbu przedziela czerwona linia, która nawiązuje do nadgranicznego charakteru miasta do 1922 roku.

Tarczę zwieńcza murowana korona w kolorze czerwonym przedstawiająca fabryczny mur, z którego wyłania się ręka z zawiniętym rękawem białej koszuli. Wspomniana ręka jest zgięta w łokciu do prawej strony herbu. Dłoń ujmuje młot w kolorze czarnym i brązowym. – Korona ceglana lub kominy fabryczne to emblematy przemysłu hutniczego, a ręka mężczyzny z młotem oddaje robotniczy charakter Sosnowca – wyjaśniają regionaliści.

Flaga Sosnowca przedstawia na białym tle zaczerpnięty z herbu niebieski symbol połączenia rzek Białej i Czarnej Przemszy, czyli Trójkąta Trzech Cesarzy.

CZELADŹ

Herb i flaga Czeladzi - fot. Arch. TZ
Herb i flaga Czeladzi – fot. Arch. TZ

Herb Czeladzi przedstawia w błękitnej tarczy białą wieżę z trzema czarnymi oknami. Przed nią umiejscowiony jest biały blankowany mur z czarnym żyłowaniem. Błękit poniżej muru symbolizuje rzekę Brynicę.

Herb w obecnym kształcie uchwaliła Rada Miasta w listopadzie 2007 roku. Nawiązuje on do najstarszego znanego wzoru godła miejskiego, nadanego przez Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1792 roku. Poprzedni herb przedstawiał otoczoną murem wieżę na tle rzeki, zielonych pagórków i brązowej ziemi. Wszystko na białej okrągłej tarczy. – Wieża z trzema oknami symbolizuje wolność, zaś mur miasto, co stanowi nawiązanie do herbu z 1792 roku, kiedy to Czeladź stała się Wolnym Miastem Rzeczypospolitej – wyjaśniają regionaliści.

Herb Czeladzi zmieniał swój wygląd wielokrotnie. Stałym jego elementem jest jednak wieża otoczona murem. Zdaniem regionalistów, nawiązuje ona do dawnej strażnicy granicznej.

Flaga Czeladzi jest ściśle powiązana z herbem. Podzielona jest na trzy płaty – boczne błękitne, a środkowy biały, na którym umiejscowiony jest herb.

DĄBROWA GÓRNICZA

Herb i flaga Dąbrowy Górniczej - fot. Arch. TZ
Herb i flaga Dąbrowy Górniczej – fot. Arch. TZ

Herb Dąbrowy Górniczej opracował Dariusz Dessauer z Polskiego Towarzystwa Heraldycznego. Na trzech polach autor umiejscowił orła, trzy zielone żołędzie na białym tle oraz czarny młot na żółtym tle. Orzeł mówi o przynależności Dąbrowy Górniczej do Polski, żołędzie są aluzją do nazwy miasta, a młot do głównej profesji pierwszych mieszkańców dębowego miasta. – Dąbrowa Górnicza takiego herbu używa od momentu założenia miasta, czyli od roku 1916. W czasach PRL orzeł był pozbawiony korony – podkreślają badacze regionu.

Flaga miasta ma czterokolorowe pasy ułożone poziomo – biały, zielony, czarny i czerwony. Podobnie jak w herbie, jej kolorystyka nawiązuje zarówno do polskości miasta, jak i do tradycji górnictwa. Uchwałą Rady Miejskiej w1996 r. na chorągwi umieszczono herb Dąbrowy Górniczej.

BĘDZIN

Herb i flaga Będzina - fot. Arch. TZ
Herb i flaga Będzina – fot. Arch. TZ

Tarcza herbowa Będzina przedstawia w czerwonym polu mur obronny z dwiema blankowanymi wieżami i bramą wjazdową ze złotymi wrotami. Po bokach wież widoczne są białe róże, zaś nad nimi znajduje się złota królewska korona. – Herb nawiązuje do obronnego znaczenia grodu i faktu, iż zamek, jak i miasto, należały do króla. Wzór herbu wzięto zapewne z królewskiego Krakowa – wyjaśniają regionaliści.

Najstarszy przekaz pieczęci lakowej z herbem miasta pochodzi z XVII wieku. Znamy go dzięki rysunkowi zawartemu w pracy Marian Kantora-Mirskiego w okresie międzywojennym. Herb XVII-wieczny różnił się od dzisiejszego tym, że zawierał trzy wieże, a po ich bokach nie było białych róż. Rysunek otaczał zaś stylizowany wieniec z roślin i łaciński napis „Civitas Regi Bendzinensis”.

Flaga Będzina ma kształt prostokąta podzielonego na trzy pionowe części. Skrajne części flagi są koloru czerwonego, zaś centralna jest koloru białego. Na jej tle znajduje się herb miasta.

JAWORZNO

Herb i flaga Jaworzna - fot. Arch. TZ
Herb i flaga Jaworzna – fot. Arch. TZ

Swój herb ma także Jaworzno. W polu o kształcie dużej litery „U” zamkniętej od góry kreską, znajduje się wizerunek drzewa liściastego (klonu), z rozłożystą koroną, przy którym stoją naprzeciwko siebie dwaj drwale trzymający siekiery oparte o jego pień.

Tło herbu jest białe, całe drzewo w kolorze zielonym, podłoże, na którym stoją drwale, jest także zielone. Drwale ubrani są w płaszcze w kolorze srebrnopopielatym, buty z cholewami, brązowe, przy czym drwal stojący z lewej strony drzewa ma głowę odkrytą, zaś stojący z prawej strony ma na głowie czapkę rogatywkę w kolorze płaszcza.

Flaga Jaworzna ma kształt prostokąta w kolorze biało-zielonym.

Bibliografia: WikiZagłębie, Sosnowieckie ABC, UM Sosnowiec, UM Będzin, UM Czeladź, UM Jaworzno, UM Dąbrowa Górnicza